##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Hakam Al Ma'mun

Abstract

This article examines the thoughts of Muhammad Abid Al-Jabiri, an Islamic thinker from the Maghrib region (Morocco). Abid Al-Jabiri made a classification of Islamic epistemology, namely bayani, burhani and 'Irfani.The existence of this epistemology turns out to have continuity with the treasures of al-Qur'an interpretation. To find the point of continuity, this study uses a descriptive-analytical method by elaborating the data contained in Al-Jabiri's work. Through the analysis of each epistemology and use of the Qur'an, the writer finds plans between one another. Based on the research conducted, the writer found similarities between Al-Jabiri's Islamic epistemology and the typology of the Qur'an. First, the epistemology of bayani has similarities with the typology of fiqh-style interpretation which tends to accommodate texts based on narration. Second, Burhani's epistemology finds its relevance with a philosophical-scientific typology of interpretation based on rationality. Third, the epistemology of 'irfani patron is a typology of isyari-style interpretation which is more of an esoteric aspect. The three Islamic epistemologies of Muhammad Abid Al-Jabiri form a typology of interpretation that can make it easier for interpretation scholars to have the dominance of reason that plays a role in a product of the Qur'an.


Artikel ini menjelaskan pemikiran Muhammad Abid Al-Jabiri seorang pemikir Islam yang berasal dari wilayah Maghrib (Maroko). Abid Al-Jabiri membuat klasifikasi terhadap epistemologi keislaman yakni bayani, burhani dan ‘Irfani. Keberadaan epistemologi ini ternyata memiliki kesinambungan dengan khazanah tafsir al-Qur’an. Untuk mencari titik kesinambungan tersebut, maka penelitian ini menggunakan metode diskriptif-analitis dengan mengelaborasi data yang terdapat pada karya Al-Jabiri.  Melalui analisis terhadap karakteristik masing-masing epistemologi dan kecenderungan penafsiran al-Qur’an ini kemudian penulis menemukan kesesuaian antara satu dengan lainnya. Berdasarkan penelitian yang dilakukan penulis menemukan kesamaan antara epistemologi keislaman Al-Jabiri dengan tipologi penafsiran al-Qur’an. Pertama, epistemologi bayani mempunyai kesamaan dengan tipologi tafsir bercorak fiqih yang lebih cenderung mengakomodir teks-teks yang berbasis kepada periwayatan. Kedua, epistemologi burhani menemukan relevansinya dengan tipologi tafsir bercorak falsafi-saintifik yang berbasis kepada rasionalitas. Ketiga, epistemologi ‘irfani patronnya adalah tipologi tafsir bercorak isyari yang lebih mengedepankan aspek esoteris. Ketiga epistemologi keislaman Muhammad Abid Al-Jabiri tersebut membentuk tipologi tafsir yang dapat memudahkan para pengkaji tafsir untuk menandai dominasi nalar yang berperan dalam sebuah produk penafsiran al-Qur’an.

Downloads

Download data is not yet available.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

How to Cite
Al Ma’mun, H. (2022). Hubungan Epistemologi Keislaman Muhammad Abid Al-Jabiri dengan Tipologi Penafsiran Al-Qur’an. Journal of Islamic Civilization, 3(2), 135–148. https://doi.org/10.33086/jic.v3i2.2252
Section
Articles
Epistemology, Typology, Interpretation Styles

References

Afwadzi, B. (2016). NALAR IDEOLOGIS FIQIH DALAM TAFSIR AL-QUR’AN (Telaah Konstruksi Tafsir Pada Masa Abbasiyah). AL ITQAN: Jurnal Studi Al-Qur’an, 2(1), 1–29. https://doi.org/10.47454/itqan.v2i1.13

al-Ghazali, A. H. M. (1957). Ihya’ Ulum al-Din (B. A. Thabanah (ed.)). al-Haramain.

Al-Jabiri, M. A. (1986). Bunyah al-’Aqli al-’Arabi; Dirasah Tahliliyah Naqdiyyah li Nadzmi al-Ma’rifah fi al-Tsaqafah al-’Arabiyyah (Naqdu al-’). Markaz DIrasah al-Wahdah al-’Arabiyah.

Al-Jabiri, M. A. (1991). Nahnu Wa al-Turats: Dirasah Wa Munaqasat. Markaz DIrasah al-Wihdah al-’Arabiyah.

Al-Jabiri, M. A. (2000). Post Tradisionalisme Islam. LkiS.

Al-Jabiri, M. A. (2007). Madkhal Ila al-Qur’an al-Karim. Markaz DIrasah al-Wahdah al-’Arabiyah.

Al-Jabiri, M. A. (2009). Fahm al-Qur’an al-Karim: al-Tafsir al-Wadih Hasba Tartib Nuzuli. Markaz DIrasah al-Wihdah al-’Arabiyah.

Al-Qattan, M. K. (1992). Studi Ilmu-ilmu al-Qur’an, terj. Mudzakir AS. Litera Antar Nusa.

Al-Qurthubi, A. A. M. bin A. bin A. B. (2001). AL-Jami’ Li Ahkam al-Qur’an (Juz 2). Beirut.

Al-Zarqani, M. A. ’Azhim. (1995). Manahil al-’Irfan Fi Ulum al-Qur’an. Dar al-Kitab al-’Arabiyyah.

Amsal, B. (2012). Filsafat Ilmu. PT Raja Grafindo.

Asy, H. (2018). Renaisans Eropa dan Transmisi Keilmuan Islam ke Eropa. JUSPI: Jurnal Sejarah Peradaban Islam, vol.2(no.1), 1–14.

Ath-Thabari, A. J. M. bin J. (n.d.). Jami al-Bayan ’An Ta’wil Ayy al-Qur’an (A. bin ’Abd al-M. at-Turki (ed.)). Markaz al-Buhuts wa al-Dirasat al-’Arabiyyah.

az-Zuhaili, W. (2009). al-Tafsir al-Munir Fi al-’Aqidah wa al-Syari’ah wa al-Manhaj. Dar al-Fikr.

Aziz, J. A. (2015). PEMIKIRAN POLITIK ISLAM MUHAMMAD ‘ABID AL-JABIRI: Telaah terhadap Buku al-‘Aql al-Siyâsi al-‘Arabî: Muhaddidâtuh wa Tajalliyâtuh. MIQOT: Jurnal Ilmu-Ilmu Keislaman, 39(1), 110–127. https://doi.org/10.30821/miqot.v39i1.42

Baso, A. (2017). Al-Jabiri, Eropa Dan Kita: Dialog Metodologi Islam Nusantara Untuk Dunia. Pustaka Afid Jakarta.

Darat, S. (n.d.). Faidh al-Rahman Fi Tarjamah Kalam Malik al-Dayyan. Toha Putera.

Gufron, M. (2018). Transformasi Paradigma Teologi Teosentris Menuju Antroposentris:Telaah atas Pemikiran Hasan Hanafi. Millati: Journal of Islamic Studies and Humanities, 3(1), 141. https://doi.org/10.18326/mlt.v3i1.141-171

Ha’iri Yazdi, M. (1994). Ilmu Hudhuri: Prinsip-Prinsip Epistemologi Dalam Filsafat Islam, terj. Ahsin Muhammad. Mizan.

Hadikusuma, W. (2018). Epistemologi Bayani, Irfani dan Burhani Al-Jabiri dan Relevansinya Bagi Studi Agama Untuk Resolusi Konflik dan Peacebuilding. Jurnal Ilmiah Syi’ar, 18(1). https://doi.org/10.29300/syr.v18i1.1510

Ibn ’Ajibah, A. bin M. (1971). Iqaz al-Himam Fi Syarh al-Hikam. Beirut.

Kaysie, A. A., & Abror, I. (2019). Tafsir Esoterik Kiai Shaleh Darat Tentang Salat. Nun : Jurnal Studi Alquran Dan Tafsir Di Nusantara, 3(2), 1. https://doi.org/10.32495/nun.v3i2.43

Khalid, A. S. (2018). METODOLOGI TAFSIR FAKHRU AL-DIN AL-RAZI: Telaah Tafsir QS. Al-Fatihah dalam Mafatih al-Ghayb. Al - Tadabbur: Jurnal Ilmu Al-Qur’an Dan Tafsir, 3(01), 97–115. https://doi.org/10.30868/at.v3i01.257

Khatamunisa, R. dan I. K. (2020). Kritik metodologi ( bayani, irfani’ dan burhani ) Muhammad Abed Al-Jabiri. 10(2), 43–51.

Kodir, F. A. (2019). Qira’ah Mubadalah: Tafsir Progresif Untuk Keadilan Gender dalam Islam (Cetakan 1). IRCiSoD.

Muhammad, ’Ali Ayazi. (1993). Al-Mufassirun Hayatuhum Wa Manahijuhum. Wizanah al-Tsiqafah wa al-Insyaq al-Islam.

Muhsin, M. (1992). Al-Farabi dan Fondasi Filsafat Islam. Jurnal Al-Hikmah, 2.

Mustakim, B. (2019). PEMIKIRAN ISLAM MUHAMMAD ABED AL-JABIRI : Latar Belakang , Konsep Epistemologi , Urgensitas dan Relevansinya Bagi Pembaruan Kurikulum Pendidikan Agama Islam. 2(2), 191–211.

Mustaqim, A. (2008). Pergeseran Epistemologi Tafsir. Pustaka Pelajar.

Mustaqim, A. (2019). Argumentasi Keniscayaan Tafsir Maqashidi Sebagai Basis Moderasi Islam. Pidato Pengukuhan Guru Besar Dalam Bidang Ulumul Qur’an.

Rahmatullah. (2018). Journal of qur’ ᾱ n and had ῑ th studies. 7(1), 42–60. http://journal.uinjkt.ac.id/index.php/journal-of-quran-and-hadith/article/view/13389

Sa’adillah SAP, R., Winarti, D., & Khusnah, D. (2021). Kajian Filosofis Konsep Epistemologi dan Aksiologi Pendidikan Islam. Journal of Islamic Civilization, 3(1), 34–47. https://doi.org/10.33086/jic.v3i1.2135

Saepullah, A. (2020). Epistemologi Falsifikasionisme Karl R. Popper: Relevansinya Bagi Teologi dan Pemikiran Keislaman. Journal of Islamic Civilization, 2(2), 60–71. https://doi.org/10.33086/jic.v2i2.1737

Saputra, H. (2016). Reaktualisasi Tradisi Menuju Transformasi Sosial: Studi Pemikiran Muhammad Abid Al-Jabiri. Substantia: Jurnal Ilmu-Ilmu Ushuluddin Dan Filsafat, 18(1), 17–34. https://jurnal.ar-raniry.ac.id/index.php/substantia/article/view/3031

Soleh, A. K. (2003). Pemikiran Islam. Al-Fikr, 15 No. 2(Makassar), 271–284.

Syamsuddin, S. (2017). Ma’na-cum-Maghza Approach to the Qur‟an: Interpretation of Q. 5:51. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 137.

UGM, T. D. F. I. (2003). Filsafat Ilmu. Liberty.

Wijaya, A. (2017). Nalar Kritis Epistemologi Islam: Membincang Dialog Kritis Para Kritikus Muslim (R. Nur Hasan (ed.)). Kalimedia.

Zaprulkhan. (2020). Rekonstruksi Paradigma Maqāṣid Asy-Syari’ah: Kajian Kritis dan Komprehensif. IRCiSoD.